Felsefeyi Sistemli Hale Getiren Filozof Kimdir?
“Ben Tanrının Musallat Ettiği At Sineğiyim” – Sokrates
Sokrates “sorgulamak” konusunda adeta geleceğe yön tutmuş kişi olarak gösterebiliriz. Kendisi küçük bir at sineğine benzeten ve bu at sineği kişileri rahatsız eder ama zarar vermeyen türde olduğunu söyler. Felsefe nedir? sorusuna çok iyi bir örnek olan Sokrates bu epistemesi uğrunu yani gerçekleri gizleyip hayatta kalmaktansa, doğruları söyleyip ölmeyi tercih eden bir filozofumuzdur.
Sokrates Felsefesi: “Kendini Tanı”
Bu sözüyle modern çağa meydana okuyup, yalnız insanların hayatlarıyla ilgili sorguladığı ve insanların bildikleri zannettikleri şeylerin altının boş olduğunu onlara kanıtlayan bilgelerin bilgesi Sokrates, savunduğu ahlak öğretisini, yaşamında da uygulayarak felsefeyi sistemli hale getirmiştir.
Sokrates’e göre felsefe düşünen ve merak edenlerin işidir. “Özgürlük nedir, insan nedir, ahlak nedir?” gibi hayata dair sorular sorarlar. Kısaca Sokrates’e göre felsefenin işi “Nedir?’ ile uğraşmaktır.
Sokrates sözleri
Sokrates’e göre felsefe, kendisi için önemli olan her türlü konuyu akıl süzgecinden geçirerek ele alış biçimidir. Felsefeci doğrudan doğruya doğa, tarih, toplum üzerinde eleştirici bir bakış açısıyla düşünebileceği gibi kendi deneyleri, çeşitli bilimler tarafından bu varlık alanlarıyla ilgili olarak kendisine sağlanan veri malzeme üzerine de düşünebilir, bunların geçerlilik derecelerini ve sınırlarını soruşturabilir.”
Sokrates’in Ölümü: Baldıran Zehri
Felsefe alanında en öncü isimlerinden biri olan Sokrates , onurlu ve haysiyetli bir yaşam süren ünlü düşünür Sokrates, insan olabilmenin söylemle değil davranışıyla olabileceğinin kanıtını asırlar önce bizlere göstermiştir.
Kendini döneminde insanları düşünmeye, sorgulamaya ittiği için yöneticiler tarafından göze batan Sokrates, “adaletsiz” yaptırımlarına karşı onurlu bir davranış sergileyerek hiç tereddüt etmeden tüm sevdiklerini arkasında bırakıp baldıran zehirini içmiştir.
Sokratesi “Sokrates” yapan şeyde tam buydu! Doğruluğuna emin olduğu öğretisi uğruna ölmeyi bile göze alabilmek…
Sokrates, ahlak felsefesinin kurucusu olarak kabul edilir. Platon’un “Sokrates’in Savunması” adlı eserinde Sokrates, Atinadaki halkın tamamının tanrılara inanmaması gerektiğini, onların yerine başka tanrılar koymalarını ve bu nedenle gençleri etkilediği gerekçesiyle yönetilenler tarafından ölüme mahkûm edilir.
Meletus: “Sokrates, devletin şart koştuğu tanrılara inanmıyor, gençlere sunduğu fikirlerle ahlakını bozuyor” iddiası üzerine şikâyet eder ve Sokrates mahkemeye çıkartılır. 501 kişinin yargılaması sonucunda baldıran zehri içip öldürülmesine karar verilir.
Hiç tereddüt etmeden baldıran zehiri içmeden önce son kez karısıyla arasında geçen diyologta;
Sokrates: Karısına neden ağladığını sorar.
Karısı: Seni suçsuz yere öldürüyorlar demiştir.
Sokrates bunun üzerine : “iyi ya işte suçlu yere öldürülsem daha mı iyi olacaktı” cevabıyla yetkin bir filozof olduğunun kanıtı niteliğindeydi.
İntihar ettirilmeye zorlanmadan önce öğrencilerine şu nasihati verdi “unutmayın ben ne ilk ne son olacağım hak ve hakikati, gerçeği günlük hayat kaygılarının üstünde tutan birçok insanın akıbeti benim gibi olacak” diyerek baldıran zehrini içip öldü.
Sokratesi “Sokrates” yapan şey tam olarak da buydu. Hakikati aramak için çıktığı bu yolda kendini öldürebilmeyi bile göze almak…
